تحلیل پدیدارشناسانه چالش‌های ناشی از افت استرس مولد تحصیلی در نظام ارزشیابی توصیفی ـ کیفی

پژوهش حاضر با هدف واکاوی تجربه‌های زیسته ‌‌آموزگاران، دانش‌آموزان و والدین در خصوص چالش‌های ناشی از کاهش افت استرس مولد تحصیلی در اجرای نامتوازن برنامه ارزشیابی توصیفی بر نظام آموزشی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختارمند و به شیوه نمونه‌گیری هدفمند، پس از بررسی 63 نفر، به روش کُلایزی تحلیل شد. یافته‌ها در دو مقوله عمده «چالش‌هایی در حوزه فرایند یادگیری-یاددهی» و «چالش‌هایی در حوزه آینده علمی» به همراه نُه زیرمقوله دسته‌بندی شد. شواهد نشانگر کاهش شدید استرس مولد در دانش‌آموزان است که این امر، زمینه کاهش رقابت سازنده و تلاش، انگیزه پیشرفت و کاهش یادگیری‌ عمیق در دانش‌آموزان و درنهایت، افت‌ تحصیلی و کم‌سوادی را در پی داشته است. نتایج نشان داد تفکیک نشدن دو نوع استرس مفید و مضر در هدف‌گذاری برنامه ارزشیابی توصیفی، زمینه بروز و تشدید چالش‌های متعدد و متنوعی را فراهم کرده است. به نظر می‌رسد، هنگامی که هدف‌گذاری بر حذف کامل استرس دانش‌آموزان استوار شده باشد و ایشان هیچ‌گونه استرسی نداشته باشند و ملاک‌های ارزشیابی بسیار کلی باشد، حرف‌شنوی از معلم نداشته و همین امر ضمن تزلزل جایگاه آموزگاران، زمینه افزایش نافرمانی، افت عملکرد تحصیلی، توقعات نابجای دانش‌آموز و اولیا را فراهم کند.